Sven Pichal over het belang van één grote beweging mét transgenders

Sven Pichal over het belang van één grote beweging mét transgenders

Joz Motmans over het belang van de media voor het transgenderthema.

Joz Motmans over het belang van de media voor het transgenderthema.

Joz Motmans over de opkomst van de transgenderbeweging.

Joz Motmans over de opkomst van de transgenderbeweging.

Deborah Lambillotte over de opkomst van het transgenderthema in de beweging.

Deborah Lambillotte over de opkomst van het transgenderthema in de beweging.

Saïd Al-Nasser over Merhaba.

Saïd Al-Nasser over Merhaba.

Chille Deman over de noodzaak van een pride vandaag.

Chille Deman over de noodzaak van een pride vandaag.

Hilde De Greef over het Regenbooghuis in Brussel.

Hilde De Greef over het Regenbooghuis in Brussel.

Yves Aerts over de uitdagingen van de beweging in de toekomst.

Yves Aerts over de uitdagingen van de beweging in de toekomst.

De grote doorbraak

Tussen 2003 en nu werd er heel wat verwezenlijkt op juridisch en wetgevend vlak. Daarnaast kwam er ook meer aandacht voor transgenders en voor holebi’s uit etnisch-culturele minderheden.  

Eerste homohuwelijkEen maand na de antidiscriminatiewet in 2002, keurde het Parlement op 30 januari 2003 de openstelling van het burgerlijk huwelijk goed. België werd daarmee, na Nederland, het tweede land ter wereld waar holebi’s met elkaar kunnen huwen. Sinds 2004 mag één van de bruiden/bruidegoms ook uit een land komen waar het homohuwelijk nog niet goedgekeurd werd. 

OuderschapOp 18 mei 2006 ging de wet die adoptie voor homoseksuele koppels mogelijk maakte in voege. In  het najaar van 2012 werd een wetsvoorstel goedgekeurd waardoor homofoob geweld (‘gaybashing’) strenger bestraft kan worden: zo werd onder andere de maximumstraf opgetrokken van twintig naar dertig jaar. Ten slotte is het voor (LesBische) “meemoeders” sinds 1 januari 2015 niet langer nodig om hun eigen kind te adopteren. 

 

Antwerp PrideNaast de pride in Brussel, startte in Antwerpen in 2008 de Antwerp Pride. Vandaag trekken beide manifestaties, ondanks of net dankzij alle verwenlijkingen, met tienduizenden deelnemers en toeschouwers meer volk dan ooit tevoren. Naast het feesten, ijveren de manifestanten nog steeds voor de maatschappelijke aanvaarding van holebi's en transgenders, die de wettelijke veranderingen niet helemaal is gevolgd. Ook de internationale solidariteit met plaatsen waar holebi's en transgenders het moeilijk hebben, staat tijdens de pride vaak centraal. De Vlaamse holebi- en transgenderbeweging organiseerde verder ook culturele festivals (Holebifilmfestival Vlaams Brabant, Pink Screens, Antwerp Queer Arts Festival,…) en internationale sportmanifestaties (Eurogames 2007, WorldOutgames 2013).

In de beginjaren van het nieuwe millennium kwam voor het eerst het transgenderthema sterk op de voorgrond en op de politieke agenda. Voor transgenders regelde de wet van 10 mei 2007 de geslachtsverandering van transseksuele personen, zij het onder strenge voorwaarden m.n. de voorwaarde dat men (1) chirurgisch van geslacht veranderd is overeenkomstig met het gewenste geslacht en (2) men niet langer in staat is zich voor te planten. Vandaag pleit de beweging voor nieuwe wetgevende initiatieven voor transgenders die deze voorwaarden afschaffen en voor een eenvoudige erkenning van de eigen genderidentiteit. 

Transgender InfopuntEr kwam ook bij de Holebifederatie een belangrijke verandering. In 2005 werd de doelgroep transgenders expliciet opgenomen in de statuten. In 2009 werd de missie van de organisatie uitgebreid met het thema gender (naast het thema seksuele oriëntatie). In 2012 werd voor de eerste maal door de organisatie een T-day georganiseerd, een plaats voor ontmoeting, ontdekking en dialoog voor transgenders, hun omgeving en geïnteresseerden. Met de oprichting van het Transgender Infopunt in 2013 is er in Vlaanderen een neutrale instantie toegankelijk voor iedereen met vragen over transgenderisme. 

 CavariaIn 2010 werd de Holebifederatie ten slotte omgedoopt tot 'çavaria' met als baseline 'opkomen voor holebi's en transgenders'. Het is de naam die de koepel van de Vlaamse holebi- en transgenderorganisaties ook vandaag nog draagt.

Meer dan 130 verenigingen zijn in 2015 aangesloten bij de koepel. Jongerenverenigingen, sportverenigingen, verenigingen voor ouderen, verenigingen voor holebi's met een mentale beperking, cultuurverenigingen, transgenderverenigingen, de roze huizen,... allen maken ze vandaag deel uit van de diverse familie die de holebi- en transgenderbeweging is. 

In deze periode groeide ook het besef dat holebi’s uit etnisch-culturele minderheden een aanspreekpunt en platform nodig hadden/hebben. Tussen 2003 en vandaag ontstonden steeds meer verenigingen voor holebi’s en transgenders uit etnisch-culturele minderheden. Zo is er het in Brussel opgerichte Merhaba. Merhaba organiseert voor Brussel en Vlaanderen naast onthaal en laagdrempelige hulpverlening ook activiteiten zoals de Merhabar, Arab Funky Party of Soek del Mundo. Eind 2007 werd de MerhabaPhone gelanceerd. Andere organisaties die zijn opgericht zijn Omnia, Shouf-Shouf en Why Me. 

Moslim                    Merhabar

Met al deze verwezenlijkingen lijkt de holebi- en transgenderbeweging haar doel bereikt te hebben en zou de vraag kunnen rijzen of ze überhaupt nog nodig is. Eigenlijk kan daar geen twijfel over bestaan: naast de interne structurele uitdagingen – nl. de kloof tussen koepel en centra overbruggen,  bevat het eisenplatform nog genoeg ideeën. Zo is er de vraag naar het emancipatiebeleid op alle niveaus, naar voldoende aandacht voor homoseksualiteit en transgenders in het onderwijs en een blijvende nood aan sensibilisering rond hiv.  

Ten slotte mogen de wettelijke verwezenlijkingen niet overschat worden: het wettelijk kader dient nog in de praktijk te worden omgezet. Het is immers niet zo dat de progressieve Belgische wetgeving reeds zover in de samenleving doorgesijpeld is, dat het uitkomen als holebi of transgender geen problemen meer met zich meebrengt. Het uitbouwen van dit maatschappelijke draagvlak, gecombineerd met meer aandacht voor de situatie van holebi’s en transgenders in het buitenland en eerder genoemde werkpunten, zijn een meer dan afdoend antwoord op de vraag naar het verdere nut van de beweging.